• FasaPerlitis
  • FasaVoxitis
  • FasaMpetonitis
  • FasaLignitis
  • FasaAsbestolithikaAdrani
  • FasaLateritis
  • FasaMarmara
  • FasaLeykolithos
  • FasaXrisos

xromitis                                   Συμπαγής τύποςΟ χρωμίτης (FeCr2O4) είναι ορυκτό οξείδιο του σιδήρου και του χρωμίου (Cr), του οποίου αποτελεί το κυριότερο μετάλλευμα. Το όνομά του προέρχεται από το συστατικό του, χρώμιο, το οποίο ονομάστηκε έτσι επειδή προσδίδει χρώμα σε πολλά άχροα συστατικά, όταν βρίσκεται ως πρόσμιξη. Ο χρωμίτης βρίσκεται σε συμπλέγματα υπερβασικών μαγματικών πετρωμάτων μαζί με ολιβίνη, σερπεντίνη και πυροξένους. Αποτελεί το μοναδικό μετάλλευμα χρωμίου.

Είναι ένα από τα κύρια ορυκτά της ομάδας των σπινελλίων, η οποία περιλαμβάνει ορυκτά με γενικό τύπο:

R+2R2+3O4, όπου

R+2 = Mg+2, Fe+2, Mn+2, Zn+2, Ni+2, και

R+3 = Cr+3, Al+3, Fe+3, Ti+3, V+3

Ο χρωμίτης σχηματίζει συμπαγή, στιφρά ή κοκκώδη συσσωματώματα και κρυσταλλώνεται στο κυβικό σύστημα.

Τα παγκόσμια αποθέματα χρωμίου υπολογίζονται σε 11 δισ. τόνους, που συνεπάγεται μεταλλευτική επάρκεια για αρκετές εκατοντάδες χρόνια. Τα μεγαλύτερα αποθέματα χρωμίτη βρίσκονται στην Νότια Αφρική και την Ζιμπάμπουε (περίπου το 98% των γνωστών παγκοσμίων αποθεμάτων). Άλλες χώρες παραγωγής είναι η Ρωσία, η Τουρκία, το Καζακστάν και η Ινδία. Στην Ελλάδα κοιτάσματα βρίσκονται στο οφιολιθικό σύμπλεγμα του Βουρίνου Κοζάνης. Εμφανίσεις έχουν εντοπισθεί σε οφιολιθικά υπερβασικά πετρώματα στην Πίνδο, το Βέρμιο, τη Χαλκιδική, την Τήνο και την περιοχή Σουφλίου.
Οι χρωμίτες διακρίνονται σε "στρωματοειδούς τύπου" (stratiform) χρωμίτες, όπως είναι στο Bushveld της Νότιας Αφρικής και σε "ασκοειδούς τύπου" (podiform), όπως είναι οι χρωμίτες που απαντούν σε "Αλπικού" τύπου οφιόλιθους, όπως στην Ελλάδα, Κύπρο, Τουρκία, Φιλιππίνες κλπ.
Από άποψη ιστού, οι χρωμίτες διακρίνονται στους ακόλουθους τύπους: ″συμπαγής″ (massive), ″διάσπαρτος″ (disseminated), ″ταινιωτός″ (shclieren) και τύπου ″λεοπάρδαλης″ (nodular).

kitasmataΧρωμιτικά κοιτάσματα στρωματοειδούς τύπου στο Bushveld της Ν. Αφρικής. askoidous-tipou-xromitiΧρωμίτης τύπου κονδύλων από το Ομάν.xromitis-tipou-leopardaliΧρωμίτης με χαρακτηριστική υφή τύπου κονδύλων (nodular ή «λεοπάρδαλης»)

 

Χρήσεις

Το Χρώμιο προσδίδει σκληρότητα στα κράματα που συμμετέχει, όπως και αντοχή στην οξείδωση, διάβρωση, χημικά αντιδραστήρια, υψηλές θερμοκρασίες. Ανάλογα με τη χρήση του, το μετάλλευμα του Cr διακρίνεται σε:

1. Μετάλλευμα μεταλλουργικού τύπου (65% της παγκόσμιας κατανάλωσης).
Για την παρασκευή Standard ferrochrome το Cr2O3 πρέπει να υπερβαίνει το 46%, η δε αναλογία Cr/Fe = 3:1. Η περιεκτικότητα σε SiO2 <8% και σε S και Ρ <0,1%. Για την παρασκευή Charge ferrochrome, η αναλογία Cr/Fe μπορεί να είναι 1,6:1. Σε ορισμένα είδη ανοξείδωτου χάλυβα το χρώμιο φθάνει και το 25%.

2. Μετάλλευμα πυρίμαχου τύπου (11%-18% της παγκόσμιας κατανάλωσης).
Στον τύπο αυτό το Cr2O3 + Al2O3 πρέπει να είναι >58%, το SiO2 <4%, o FeO<16% και ο λόγος Cr/Fe = 2-2,5:1. Χρησιμοποιείται για την κατασκευή πυρίμαχων υλικών.

3. Μετάλλευμα χημικού τύπου (20% της παγκόσμιας κατανάλωσης).
Στο μετάλλευμα αυτού του τύπου, το Cr2O3>44%, ενώ το SiO2<3,5%. Στη χημική βιομηχανία το χρώμιο χρησιμοποιείται για την κατασκευή χρωμάτων, για την επεξεργασία του δέρματος, για επιχρωμιώσεις άλλων μετάλλων, στη φωτογραφική τέχνη, στις γεωτρήσεις, ως καταλύτης κ.λ.π.

4. Άμμος χυτηρίων (3% της παγκόσμιας κατανάλωσης).
Το Cr2O3, σ' αυτόν τον τύπο πρέπει να υπερβαίνει το 35%. Στις άμμους χυτηρίων το μετάλλευμα αντικαθιστά το ζιρκόνιο.

 

Εδώ και 35 χρόνια έχει σταματήσει η παραγωγή χρωμίτη στην Ελλάδα. Κατεργασία χρωμιτικού μεταλλεύματος από το Βούρινο γινόταν για παραγωγή κράματος ferrochrom από την εταιρεία ΕΛΣΙ.